Τι είναι ο αναρχισμός;
Ο αναρχισμός είναι μια πολιτική θεωρία που έχει ως στόχο να δημιουργήσει την αναρχία, “την απουσία ενός αφέντη, ενός κυρίαρχου.” [P-J Proudhon, What is Property, σελ. 264] Με άλλα λόγια ο αναρχισμός είναι μία πολιτική θεωρία που στοχεύει να δημιουργήσει μια κοινωνία στην οποία τα άτομα θα συνεργάζονται ελεύθερα ως ίσα. Ως τέτοιος ο αναρχισμός αντιτίθεται σε όλες τις μορφές ιεραρχικού ελέγχου -όπως ο έλεγχος από το κράτος ή από ένα καπιταλιστή- ως επιβλαβείς για το άτομο και την ατομικότητα του, καθώς και περιττές.
Σύμφωνα με την αναρχική L. Susan Brown:
“Αν και η διαδεδομένη αντίληψη περί αναρχισμού είναι αυτή ενός βίαιου, αντικρατικού κινήματος, ο αναρχισμός αποτελεί μια πολύ πιο προσεγμένη και εκλεπτυσμένη παράδοση από μια απλή αντίθεση στην κυβερνητική εξουσία. Οι αναρχικοί αντιτίθενται στην ιδέα ότι η εξουσία και η κυριαρχία είναι απαραίτητες για την κοινωνία˙ αντιθέτως υποστηρίζουν περισσότερο συνεργατικές, αντιιεραρχικές μορφές κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής οργάνωσης.” [The Politics of Individualism, σελ. 106]
Ωστόσο, ο «αναρχισμός» και η «αναρχία» είναι αδιαμφισβήτητα οι πιο διαστρεβλωμένες ιδέες στην πολιτική θεωρία. Γενικά, οι λέξεις αυτές χρησιμοποιούνται υπό την έννοια του «χάους» ή της «αταξίας» και έτσι κατά συνέπεια (υπονοείται ότι) οι αναρχικοί επιθυμούν το κοινωνικό χάος και την επιστροφή στους “νόμους της ζούγκλας”.
Αυτή η διαδικασία παραποίησης έχει ιστορικό προηγούμενο. Για παράδειγμα, σε χώρες όπου έχει θεωρηθεί απαραίτητη η διακυβέρνηση από ένα άτομο (μοναρχία), οι λέξεις “ρεπουμπλικανισμός” ή “δημοκρατία” έχουν χρησιμοποιηθεί ακριβώς σαν “αναρχία”, για να υπονοήσουν αταξία και σύγχυση. Εκείνοι που έχουν συμφέρον από τη διατήρηση του status quo, προφανώς επιθυμούν να υπονοήσουν ότι η εναντίωση στο παρόν σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη και πως μια νέα μορφή κοινωνίας θα οδηγήσει μόνο στο χάος. Ή όπως το εκφράζει ο Ερρίκο Μαλατέστα:
“Αφότου θεωρήθηκε ότι η κυβέρνηση είναι απαραίτητη και ότι χωρίς κυβέρνηση θα μπορούσε να υπάρξει μόνο αταξία και σύγχυση, ήταν φυσικό και λογικό ότι η αναρχία, που σημαίνει απουσία κυβέρνησης, θα έπρεπε να φαντάζει ως απουσία τάξης”. [Anarchy, σελ. 16]
Οι αναρχικοί θέλουν να αλλάξει αυτή η ιδέα της “κοινής λογικής” περί «αναρχίας», έτσι ώστε οι άνθρωποι να δουν ότι η κυβέρνηση και άλλες ιεραρχικές κοινωνικές σχέσεις είναι τόσο επιβλαβείς όσο και περιττές:
“Αλλάξτε τους γνώμη, πείστε το κοινό ότι η κυβέρνηση δεν είναι μόνο περιττή αλλά και εξαιρετικά επιβλαβής και τότε η λέξη αναρχία, ακριβώς επειδή σημαίνει απουσία κυβέρνησης, θα σημαίνει για όλους: φυσική τάξη, ενότητα των ανθρώπινων αναγκών και των συμφερόντων όλων, πλήρη ελευθερία μέσα σε πλήρη αλληλεγγύη.” [ο.π., σελ. 16]
Αυτές οι Συχνές Ερωτήσεις είναι μέρος της διαδικασίας αλλαγής των κοινώς επικρατούντων ιδεών αναφορικά με τον αναρχισμό και την έννοια της αναρχίας. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Εκτός από την καταπολέμηση των στρεβλώσεων που προκαλεί η εκ της “κοινής λογικής” ιδέα της «αναρχίας», πρέπει επίσης να καταπολεμήσουμε τις στρεβλώσεις που ο αναρχισμός και οι αναρχικοί έχουμε υποστεί κατά την πάροδο των ετών από τους πολιτικούς και κοινωνικούς μας εχθρούς.
Γιατί, όπως το έθεσε ο Μπαρτολομέο Βαντζέτι, οι αναρχικοί είναι “οι πιο ριζοσπάστες από τους ριζοσπάστες – οι μαύρες γάτες, τα φόβητρα πολλών, όλων των φανατικών, των εκμεταλλευτών, των τσαρλατάνων, των απατεώνων και των καταπιεστών. Κατά συνέπεια είμαστε επίσης οι πιο συκοφαντημένοι, διαστρεβλωμένοι, παρεξηγημένοι και κυνηγημένοι απ’ όλους”. [Nicola Sacco and Bartolomeo Vanzetti, The Letters of Sacco and Vanzetti, σελ. 174]
Ο Βαντζέτι ήξερε για ποιο πράγμα μιλούσε. Ο ίδιος και ο σύντροφός του Νικόλα Σάκκο ενοχοποιήθηκαν από το αμερικανικό κράτος για ένα έγκλημα που δεν διέπραξαν. Στην πραγματικότητα εκτελέστηκαν στην ηλεκτρική καρέκλα το 1927 επειδή ήταν αναρχικοί μετανάστες. Έτσι, σε αυτές τις Συχνές Ερωτήσεις θα ξοδέψουμε λίγο χρόνο ώστε να διορθώσουμε τις συκοφαντίες και τις στρεβλώσεις, τις οποίες οι αναρχικοί έχουν υποστεί από τα καπιταλιστικά ΜΜΕ, τους πολιτικούς, τους ιδεολόγους και τα αφεντικά (για να μην αναφέρουμε τις διαστρεβλώσεις από τους πρώην συντρόφους μας ριζοσπάστες, όπως τους φιλελεύθερους και τους Μαρξιστές). Ας ελπίσουμε ότι, μόλις τελειώσουμε, θα καταλάβετε γιατί αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία έχουν ξοδέψει τόσο πολύ χρόνο επιτιθέμενοι στον αναρχισμό. Γιατί είναι η μόνη ιδέα που μπορεί να εξασφαλίσει αποτελεσματικά την ελευθερία για όλους και να δώσει ένα τέλος σε όλα τα συστήματα που βασίζονται στην εξουσία των λίγων επί των πολλών.